Assalamu'alaikum Wr. Wb.
Wonten mriki kula badhe bahas kedik babagan Tembang macapat.
Tembang inggih punika ulah suwanten ingkang ngginakaken basa jawi kang winengku ing sastra miwah ngagem laras slendro pelog.
Suraos/rasa ingkang wonten lebeting tembang, adat lupiya ingkang sampun ngemu tigang prekawis :
1. Pitutur/piwucal sae
2. Cangkriman
3. Wonten Cariosipun
Pathokan wonten Tembang Macapat :
1. Guru Gatra inggih punika pathokaning kathahing larikan/ baris
2. Guru Wilangan inggih punika pathokaning wanda/suku kata ing saben gatranipun
3. Guru Lagu inggih punika pathokaning dhawahing aksara vokal, ingkang mapanipun wonten wanda wingking piyambak utawi telasaning gatra
4. Pada ( Bait ) inggih punika pathokan kathahing guru gatra, guru wilangan sarta guru lagu. Dados sebataning pada punika, ing antawasipun tembang setunggal miwah setunggalipun benten- benten/mboten sami.
Jinising lan urut-urutane Tembang Macapat iku padha karo lakoni wong urip kawit njero wetenge ibu nganti tumekane pati. urutane kados mekaten :
1. Maskumambang, gamabarake jabang bayi sing isih ana wetenge ibune, sing durung reti lanang wadhone, kumambang tegese uripe isih ngambang ning kandhungane ibu.
2. Mijil, gambarake wis jelas lair awujud lanang napa wadhon
3. Sinom, gambarake nom-noman, wektu minangka wong iso nimba ilmu sak akeh-akehe.
4. Kinanthi, saka tembung kanthi/tuntunan gambarake dituntun supaya mlaku ingkang sae wonten ngalam donya.
5. Asmarandhana, tesgeipun rasa seneng/tresna, tresna marang liyan, wanita marang priya, priya marang wanita, kang kabeh mau wis dadi kodrate Gusti Allah.
6. Gambuh, saka tembung jumbuh lan sarujuk banjur di gathukake antarane priya lan wanita mau kang nduweni rasa tresna, supaya bisa urip mulya wonten masyarakat.
7. Dhandhanggula, nggambarake urip kang lagi seneng-senenge, apa sing dadi panjangkahe kawujud, kelakon nduwe sisihan/bojo,duwe anak,cukup sandhang,pangan lan papan.
8. Durma, saka tembung darma/weweh/memberi, nggambarake wong yen wis cukup samubarange banjur nduweni rasa kepengin sodaqoh marang sapadha-padha.
9. Pangkur, saka tembung mungkur kang nduweni teges nyingkirake hawa nepsu lan angkara murka.
10. Megatruh, saka tembung megat/pisah lan ruh/nyawa, nggambarake wektune wis sowan marang Gusti Allah
11. Pocung, nggambarake wis ilang nyawane, banjur dibungkus mori putih/dipocong sak durunge dikubur
Muga-muga wonten manfaatipun, sinambung malih wonten watakipun Tembang Macapat Wekdal sanesipun
Wassalamu'alaikum Wr. Wb.
